Privacyexpert Marietje Schaake: ‘Bedrijven en overheden zijn altijd op zoek naar meer online macht’

Als iemand de risico’s van technologie kan duiden, is het Schaake. Jarenlang hield ze zich namens D66 in het Europees Parlement bezig met de macht van grote technologiebedrijven. Ze speelde een belangrijke rol bij de afschaffing van roamingkosten voor bellen in het buitenland en ook bij de afgedwongen netneutraliteit in Europa….

…Daarom waarschuwt ze: in crises als deze moeten we opletten voor verregaande maatregelen die de privacy van burgers op een zijspoor zetten…

Waar moeten we op letten tijdens deze crisis?

‘Op bedrijven die ineens locatiedata beschikbaar stellen aan overheden voor de bestrijding van de crisis. Zoals het Israëlische bedrijf NSO Group, dat hackt journalisten en activisten, had zijdelings met de moord op journalist Kamal Kashoggi te maken en ziet nu zijn kans schoon de reputatie op te poetsen. Dat het aan zo veel data van burgers kan komen is juist het bezwaar. Het draait het nu slim om in zijn voordeel. Zorgelijk is ook dat privacy-organisaties als Access Now niet durven te zeggen dat het gebruik van telefoondata een slecht idee is. Ze komen alleen met voorwaarden.’

Aleid Wolfsen, voorzitter van de Autoriteit Persoonsgegevens, zegt: onder deze omstandigheden ga ik niet mijn vinger opsteken en de privacywetgeving erbij halen. ‘Ik vind het opmerkelijk hoe snel privacy-organisaties een stap opzij doen. Wat levert het verzamelen van telefoondata eigenlijk op? Hoe bestrijd je daarmee het virus, zeker aangezien we niet op grote schaal op het virus testen in Nederland? We moeten ook oppassen voor schijnoplossingen.’

Het kan in kaart brengen met wie je in contact bent geweest. ‘Wellicht kan dat met locatiegegevens. Dan wordt zichtbaar dat ik in een supermarkt ben geweest en zeg, langs veertig mensen ben gekomen en ik zou later ziek worden. Wat betekent dat precies? Moeten die veertig mensen opgespoord en in quarantaine? Wat lossen die telefoondata precies op? 

Als je al overtuigd bent door de waarde van telefoondata, wat ik niet ben, moet je het gebruik heel goed kaderen. Er is de neiging om het andersom te gebruiken: doe maar, we zien wel of het nuttig is. Als eenmaal zo’n macht wordt afgegeven, wordt die zelden teruggedraaid.’

…‘Wat nu cruciaal is: pas op dat er geen onomkeerbare stappen worden genomen. Bedrijven en overheden zijn altijd op zoek naar meer data, meer online macht, het veroveren van markten. Onder druk wordt alles vloeibaar, maar juist in een crisis moet de kern van rechten die ons beschermen overeind blijven.’

Alles bij de bron; Volkskrant