Opinie; Bewaak de democratie, juist nu

We mogen onze ogen niet sluiten voor wat er in Den Haag allemaal niet meer gebeurt. De parlementaire democratie is het waard bewaakt te worden, ook al zal ons land niet snel dictatoriale trekjes vertonen. Daarvoor houden we te veel van polderen, van overleggen tot consensus is bereikt. We zijn Hongarije niet, waar het parlement zichzelf buitenspel heeft gezet en premier Viktor Orbán regeert bij decreet.  

Bij ons hebben Eerste en Tweede Kamer nog altijd het laatste woord, maar dan moeten er wel debatten plaatsvinden. De laatste vier weken komt de Tweede Kamer uitsluitend bijeen om te debatteren over kabinetsmaatregelen ter bestrijding van het coronavirus; de Eerste Kamer vergadert überhaupt niet, doet alles digitaal.

… over alle andere onderwerpen wordt niet plenair gedebatteerd en kan het kabinet feitelijk z’n gang gaan. Kamerfracties kunnen hun bezwaren of instemming schriftelijk kenbaar maken, maar er is geen debat waarin standpunten worden gewisseld en discussies worden aangegaan met verantwoordelijke bewindslieden om op die manier tot een evenwichtig oordeel te komen. Dat komt later wel, na de crisis.

Op 12 maart, een maand geleden, is voor het laatst plenaire gedebatteerd over iets anders dan corona, over fraude met aantallen dieren in de veehouderij. Daarna ging de Kamer zo goed als op slot.

Ook wordt er niet meer gedebatteerd over belangrijke Eurotoppen, waar besluiten worden genomen die alle lidstaten, dus ook Nederland, raken. Zo kon de Kamer bij meerderheid instemmen met het plan van het kabinet om geen toetredingsonderhandelingen te beginnen met Albanië en Noord-Macedonië.

Op 26 maart werd er toch een akkoord bereikt en stemden alle regeringsleiders in met de start van de onderhandelingen. Over die draai van het kabinet heeft de Kamer nooit kunnen debatteren. Dat geldt ook voor het besluit om 500 miljard Europees geld uit te trekken om de lidstaten te helpen bij de bestrijding van de coronacrisis.

Het kabinet wilde 84 wetsvoorstellen bij de Kamer indienen die niet kunnen wachten tot na de coronacrisis. Dat vond Kamervoorzitter Arib te gortig; de lijst is inmiddels ingekort en de Kamer kijkt nu welke voorstellen snel behandeld moeten worden. Commissievergaderingen die geen uitstel dulden, worden vanaf komende week gehouden in speciaal op corona ingerichte zalen, zonder publiek, waarbij Kamerleden op anderhalve meter van elkaar zitten. Zo keert iets terug van de parlementaire controle, maar het is behelpen.

Juist in crisistijd is het van het grootste belang dat parlementaire controle plaatsvindt op het handelen van het kabinet. De democratie is te waardevol om te laten verslonzen.

Alles bij de bron; RTLZ