Misverstand: ‘privacy’ is het punt niet, databescherming is -column-

Deze week ging me een licht op. Al jaren praat ik over data, datasturing en databescherming. Om duistere redenen noemen anderen dat beschermingsthema ‘privacy’ en dat heb ik nooit goed begrepen. Maar pas deze week zag ik welk fundamenteel maatschappelijk misverstand door dat rare begrip ‘privacy’ is ontstaan…

..Ik roep al eeuwen dat databescherming niet om privacy gaat. Maar nu begrijp ik pas dat je die bescherming, door haar wel onder de noemer ‘privacy’ op te voeren, als een private kwestie kunt beschouwen. Ten onrechte! Databescherming is niet een privaat, maar een algemeen belang en ligt in het hart van de rechtsstaat.

Als je het land gaat besturen met data, en dat zal in deze nieuwe coronasituatie versneld gaan gebeuren, moet je goed bedenken wat dat betekent voor de fundamentele beginselen van de rechtsstaat. Voor het legaliteitsbeginsel, de toegang tot de rechter, de betrouwbaarheid van de overheid en het recht op gelijke behandeling. ‘Privacy’, met zijn associatie van een luxe privéleventje, beschrijft dat terrein in de verste verte niet.

De toeslagenaffaire bij de Belastingdienst was niet zo’n ramp omdat mensen hun privacy kwijt waren, het was een ramp omdat aan onbetrouwbare data verregaande en foute conclusies werden verbonden.

De verleiding van sturen met data is groot: het oogt allemaal heel objectief. In feite zijn gegevens nogal eens onbetrouwbaar, weet je niet wat je weet als je meet, loop je het gevaar conclusies te verbinden aan foute diagnoses. En een app is geen toverstaf: als je hem introduceert om een epidemie te bestrijden, moet je nagaan of je wel kennis opdoet die hout snijdt.

Besluit je er eentje te maken, zorg dan voor wetenschappelijke betrouwbaarheid en juridische waarborgen. Juist in deze omstandigheden is dat van prominent belang, nu we fysiek afstand van elkaar houden en iedereen de digitale ruimte in sturen. De corona-app heet onderdeel te zijn van een ‘exit-strategie’, maar is in werkelijkheid deel van een ‘intro-strategie’. Er wordt een nieuwe manier van besturen geïntroduceerd.

Dames en heren bestuurders, de waarborgen zijn echt heel belangrijk. Het gaat bij de roep om dataprotectie niet om een flierefluiterig en luxe recht op wat individueel Lebensraum – ‘privacy’- maar om een evenwicht tussen economie en rechtsstaat. We gaan toch niet de regels afschaffen, omdat we nu data hebben? We gaan toch niet de rechtsstaat opheffen omdat we ziek zijn?

Alles bij de bron; NRC