Privacy, corona en het kabinet: het blijft lastig
In de strijd tegen het coronavirus moet de privacy af en toe wijken, vindt het kabinet. Nu de pandemie is geluwd, stuiten die plannen bij steeds meer partijen op bezwaren.
Zo wil het kabinet met een ‘tijdelijke noodwet’ mogelijk maken dat het RIVM kan zien waar mobiele telefoons zijn geweest. Per uur en gemeente wordt dan ‘geteld’ hoeveel mensen op een plek zijn of zijn geweest. Die gegevens worden opgevangen door zendmasten en geanonimiseerd doorgestuurd, is het idee. Het kabinet hamert erop dat het gaat om ‘geanonimiseerde gegevens’ – men telt het aantal telefoons, maar ziet niet welke nummers het zijn.
Toch zijn privacydeskundigen uiterst kritisch. De Autoriteit Persoonsgegevens (AP), die het wetsvoorstel momenteel onderzoekt, vindt de deelname helemaal niet zo anoniem. “Het gaat om zeer gevoelige informatie, namelijk wie waar is, dag en nacht. Dit gaat om de privacy van alle Nederlanders en deelname is niet vrijwillig,” laat voorzitter Aleid Wolfsen weten. Het zijn zorgen die ook in de Tweede Kamer leven.
Over de veelbesproken – vrijwillig te installeren – app zijn ook nog genoeg kopzorgen. Punt van zorg is dat dit werkt via bluetooth. Wat als bijvoorbeeld de buurman ziek is en zijn telefoon contact maakt met die van u, terwijl jullie elkaar helemaal niet hebben gezien? Blijft u dan voor niks twee weken thuis? Saillant: deze app mag de locatie van gebruikers juist níet registreren.
In de Kamer is dan ook nog lang geen meerderheid voor de app. Ook regeringspartijen zijn kritisch. “Voor mij staan alle seinen nog op rood,” zegt D66-Kamerlid Kees Verhoeven. “Er is inmiddels gesproken over een beter beveiligde opslag van gegevens, maar de werking via bluetooth levert nog steeds privacygevaren op.”
Daar komt nog bij dat juist dit weekend een datalek aan het licht kwam bij het RIVM. Antwoorden van deelnemers op persoonlijke en medische vragen waren te zien, zoals hun e-mailadres, geboortejaar en postcode. Hoewel het gat werd gedicht, wekt dat weinig vertrouwen.
Het gebruik van telecomdata wekt minstens zo veel zorgen in de Tweede Kamer. “Het zou voor het eerst zijn in de geschiedenis van Nederland dat de overheid 24 uur per dag van iedereen met een mobieltje weet waar hij of zij is,” aldus Verhoeven. “Dat is al snel niet meer proportioneel ten opzichte van wat het kan opleveren.” Bovendien opperde minister De Jonge reserveringsgegevens van horecagelegenheden te gebruiken voor contactonderzoek.
Alle wetsvoorstellen moeten nog worden behandeld in de Tweede Kamer. Verhoeven voorziet nog een lange weg voor de beleidsmakers. “Er is geen gebrek aan coronaplannetjes, maar er zal goed doordacht moeten worden wat het doel is en of dat in verhouding staat tot de middelen.”
Alles bij de bron; Parool