Google is niet zonder gevaar: “Zoekmachines tonen eerst de pagina’s die jou het meest interesseren. Dat is niet zo onschuldig als het lijkt”
Als je ‘bakker’ intypt in Google, krijg je meteen de locatie, openingsuren, ratings en contactgegevens te zien van de bakkerijen het dichtst bij jou in de buurt. Handig, maar dat je zoekresultaten zo gepersonaliseerd zijn heeft ook een keerzijde.
“Net als alle bedrijven willen de mensen van Google dat de gebruikers van hun product tevreden zijn. Ze willen dus dat iedereen die de zoekmachine gebruikt meteen het juiste antwoord vindt op zijn of haar vraag”, zegt doctoraatsonderzoekster Annelien Smets van onderzoeksgroep imec-SMIT-VUB. “Alleen is dat niet altijd evident. Om te begrijpen wat je precies bedoelt met je zoektermen, verzamelt Google dus zo veel mogelijk informatie over jou. Op basis daarvan kunnen wiskundige formules – de zogenaamde algoritmes – de resultaten tevoorschijn toveren die voor jou persoonlijk het meest relevant zijn.”
“Bij de personalisatie houdt Google in de eerste plaats rekening met je locatie”, vertelt Smets. “Via apps of websites die je toegang geeft tot de gps in je smartphone, weet Google waar je bent.”
Een tweede factor bij de personalisatie is je zoekgeschiedenis, die wordt doorgespeeld via je IP-adres. “Ook searches op YouTube kunnen mee in rekening worden gebracht, omdat de dienst eigendom is van Google”, vervolgt de onderzoekster. Een derde element dat je zoekresultaten bepaalt, is het advertentieprofiel dat Google van je heeft opgemaakt. De informatie daarvoor komt deels uit je zoekgeschiedenis en deels van tracking cookies.
Puzzelstukjes over je persoonlijkheid die Google mist, zal het proberen in te vullen op basis van profielen van andere mensen die op je lijken. Vaak zijn die voorspellingen akelig accuraat. “Je kan je advertentieprofiel checken via adssettings.google.com”, tipt Smets. “Je zal zien dat Google op de hoogte is van je geslacht, hoe oud je ongeveer bent, je gezinssituatie, je job, je hobby’s, eventuele huisdieren, of je al dan niet een huis bezit, welke muziek je graag hoort… Die kennis komt niet alleen van pas om je relevante zoekresultaten voor te schotelen, maar ook om gepersonaliseerde advertenties te kunnen plaatsen”
Verder houdt Google bij de rangschikking van de zoekresultaten ook rekening met de actualiteitswaarde en de gebruiksvriendelijkheid van websites.
“Enerzijds is het natuurlijk best handig. Maar anderzijds moet je beseffen dat deze manier van werken een aantal minder positieve gevolgen heeft. Zo worden bepaalde patronen die aanwezig zijn in onze maatschappij, onbewust in de hand gewerkt.” Een ander veelbesproken nadeel is dat je door de personalisatie terechtkomt in een zogenaamde filterbubbel. “Websites en nieuwsberichten die niet stroken met je interesses of opvattingen, zullen je door de volgorde van de zoekresultaten doorgaans minder snel bereiken. Hoe ernstig de filterbubbel is, valt heel moeilijk te onderzoeken, omdat Google continu sleutelt aan de algoritmes die het gebruikt. Toch mag je het fenomeen niet onderschatten”, waarschuwt Smets.
MEER PRIVACY? PROBEER DIT
• Gebruik een andere webbrowser dan Google Chrome
• Kies in die browser voor een privacy-georiënteerde zoekmachine
• Kan je echt geen afstand nemen van Google Chrome? Pas dan je privacysettings aan.
• Niet alle cookies accepteren. Het is sterk aangeraden enkel de noodzakelijke, functionele cookies te aanvaarden die ervoor zorgen dat de site goed werkt. Alle andere cookies dienen om je surfgedrag in de gaten te houden.
• Download een advertentieblocker.
• Log niet in met je Google-account (of Facebookaccount) als een website dat vraagt, maar maak een nieuw profiel aan met je e-mailadres.
Alles bij de bron; HLN