Opinie: Voor echte veiligheid moet het veiligheidsframe worden gekanteld.

Twee nieuwe wetsvoorstellen moeten ‘gevaarlijke’ online uitingen aanpakken. In het éne mag de politie persoonsgegevens verzamelen bij een dreigende verstoring van de openbare orde, en zelfs personen online volgen. In het andere kan de burgemeester een online uiting verwijderen wanneer die vreest voor een ordeverstoring. Vergaande maatregelen, maar een echte bijdrage aan een veilige samenleving zullen deze voorstellen volgens Bits of Freedom niet leveren.

Deze maatregelen zijn niet nodig

En die online oproepen tot rellen dan? Die blijken nauwelijks voor te komen. Uit onderzoek van het CBS blijkt dat slechts 7 procent van de mensen in 2024 weleens berichten zag die opriepen tot een openbare‑ordeverstoring of activiteiten die daartoe kunnen leiden, waarbij verreweg de meesten te kennen gaven dat het ging om een oproep tot demonstraties.

Dat valt qua omvang dus wel mee. Des te meer omdat demonstreren een belangrijk grondrecht is, waarbij enige mate van ordeverstoring geaccepteerd hoort te worden. Slechts in 3 procent van de demonstraties is sprake van incidenten. Ter vergelijking: festivals en voetbalwedstrijden kosten de politie in de praktijk veel meer inzet.

Een non-probleem dus. Er wordt ingespeeld op een heersend onveiligheidsgevoel en er worden maatregelen genomen die de uitvoerende macht meer bevoegdheden geven om burgers te controleren. Hierbij worden fundamentele rechten en vrijheden, in dit geval onze privacy en vrijheid van meningsuiting, sterk ingeperkt. En dat is juist onveilig. Want het vergroot de kans dat de politie je persoonsgegevens opslaat omdat je een keer een schurende mening plaatst. Staan ze dan straks ook weer op de stoep?

Werken aan echte veiligheid doe je zo

We moeten anders naar veiligheid gaan kijken. Daarom stelden verschillende organisaties uit het maatschappelijk middenveld samen een maatschappelijke veiligheidsagenda op, met maatregelen die daadwerkelijk bijdragen aan de veiligheid van onze samenleving. Zo is het juist nu belangrijk om ervoor te zorgen dat mensen vrij en veilig hun mening kunnen uiten, en vrouwen en transgender mensen wel worden beschermd tegen (online) haat. Ook is onze (nationale) veiligheid erbij gebaat als we minder afhankelijk worden van Big Tech.

Dát zijn de vragen waar de overheid mee aan de slag moet. Kantel het veiligheidsframe dat zich vooral richt op meer controle en repressie en richt je op de bescherming van burgers en hun fundamentele rechten.

Deze opinie is op 11 augustus gepubliceerd in Trouw.