Chat control: Brussel aast op controle over alle digitale communicatie
De privacy van alle inwoners van de Europese Unie staat op het spel. De EU heeft een wet voorbereid die overheden het recht geeft alle online communicatie van burgers te monitoren. “Het zou het definitieve einde van de privacy en democratie betekenen”, zegt oud-Europarlementariër Rob Roos.
De weerstand is echter groot: de Europese ministers van Justitie zouden op 14 oktober over de wet stemmen, maar de stemming werd uitgesteld omdat er te weinig steun voor was.
De Europese Commissie presenteerde in mei 2022 een wetsvoorstel om alle digitale communicatie te laten scannen op ‘child sexual abuse material’ (CSAM), oftewel kindermisbruikmateriaal. Hoewel iedereen achter het doel staat, leidde de voorgestelde regelgeving tot massale kritiek.
“De voorgestelde verordening zou een mondiaal precedent scheppen voor het filteren van internet, controleren wie er toegang toe heeft, en het wegnemen van een aantal van de weinige tools die mensen daarvoor beschikbaar hebben om hun recht op een privéleven in de digitale ruimte te beschermen”, schreven 450 wetenschappers, onder wie ruim 70 uit Nederland, in een open brief aan de Commissie op 4 juli 2023.
Daarna werd het stil. Het leek alsof het voorstel in de ijskast was beland, maar Denemarken, huidig voorzitter van de EU, diende de wet op ‘chat control’, zoals het in de volksmond is gaan heten, opnieuw in, met enkele herzieningen.
In plaats van op alle communicatie, richt het ‘compromisvoorstel’ dat, op 14 oktober in stemming zou worden gebracht, zich voorlopig alleen op beelden en URL’s (links). Tekst- en audioberichten zijn vooralsnog uitgesloten, al kunnen die later alsnog worden toegevoegd, blijkt uit de concepten.
Het herziene voorstel betekent dat in de nabije toekomst alle communicatie-apparaten die via internet werken – zoals smartphones, laptops en tablets – van zo’n 450 miljoen Europeanen voorzien moeten worden van zogenoemde client-side scanning-software: technologie die data op het apparaat van de gebruiker analyseert nog vóórdat ze versleuteld worden verzonden.
Chat control wordt door critici vergeleken met het plaatsen van een camera in een woonkamer, om het voor de overheid mogelijk te maken te zien wat mensen uitspoken.
Oud-Europarlementariër Rob Roos, noemt chat control tegenover De Andere Krant een “krankzinnige wet”. Hij wijst net als privacy-experts op het gevaar van ‘function creep’, het fenomeen dat de technologie voor steeds meer doeleinden zal worden gebruikt.
“We kregen een covid-pas voor vliegvelden om te voorkomen dat het virus zich over de landsgrenzen zou verspreiden, maar een maand later hadden we het ook nodig om een restaurant en de sportschool in te komen.
We krijgen een digitaal id om illegalen buiten te houden, maar in het Verenigd Koninkrijk kom je straks al niet meer aan het werk zonder.
En nu willen ze alle digitale communicatie, ook e-mails en informatie in de cloud, monitoren. Het is controle, terwijl tegelijkertijd Ursula von der Leyen weigert haar sms’jes vrij te geven. De democratie staat op zijn kop: de bestuurders controleren het volk, in plaats van andersom. De slapende bevolking van de EU zit straks muurvast in een digitale gevangenis”.
De Nederlandse privacydeskundige Bert Hubert, die van 2003 tot 2006 op de afdeling research en development van de AIVD werkte, waarschuwt eveneens voor deze glijdende schaal.
“Politici zeggen vaak dat ze alles zullen doen ‘voor de kinderen’, maar dit leidt zelden tot méér middelen voor de zedenpolitie, betere training of verbeterde internationale samenwerking. In plaats daarvan krijgen we een gigantisch surveillancesysteem, gerund door Amerikanen. De geschiedenis leert dat zodra er een surveillance-mogelijkheid bestaat, die al snel voor andere doeleinden wordt gebruikt. Blijkbaar zijn overheden zich hiervan bewust, want hun eigen politie, leger en veiligheidsdiensten zijn uitgezonderd van deze nieuwe wet.”
Behalve een inbreuk op de privacy, brengt chat control nog meer gevaren met zich mee, waarschuwt European Digital Rights (EDRi), een belangenorganisatie die de digitale rechten van de inwoners van Europa zegt te bewaken. Klokkenluiders en kritische journalisten lopen straks gevaar als de overheid over hun schouders mee kan kijken. “Als deze wet wordt aangenomen, zal het internet veranderen in een ruimte die gevaarlijk is voor ieders privacy, veiligheid en vrije meningsuiting. Ook voor de kinderen die de wetgeving zegt te beschermen. Het zal een gevaarlijk precedent scheppen voor massale surveillance over de hele wereld”, aldus EDRi.
Alles bij de bron; deAndereKrant