Bij de digitale euro maken burgers zich het meest zorgen om privacy

Voor centrale banken wereldwijd is het een hot topic: ‘digitaal centralebankgeld’. Dat is een digitale vorm van contant geld. China experimenteert met een digitale yuan, Zweden test de ‘e-krona’ en de Europese Centrale Bank overweegt invoering van een digitale euro.

Allereerst: wat is digitaal centralebankgeld? Dit is, net als een bankbiljet, publiek geld – anders dan het geld dat je op een rekening van je particuliere bank hebt gestald. Om in het rap digitaliserende geldsysteem een publieke rol te behouden, is een vorm van digitaal cash nodig, zo klinkt het nu bij de centrale banken.

De ECB zegt met grote nadruk dat een digitale munteenheid het fysieke contant geld níet moet vervangen, maar daar juist een aanvulling op kan zijn. Burgers en ondernemers zouden met de digitale euro kunnen betalen via een tegoed op een mobiele app of op een pasje. 

Uit het eerste publieksonderzoek van de ECB blijkt met meer dan 8.200 vrijwillige respondenten blijkt dat het niet eenvoudig zal zijn om een digitale euro te ontwerpen die burgers vertrouwen inboezemt, die betalingen vergemakkelijkt én die het financieel systeem verstevigt. De belangrijkste boodschap: „Privacy wordt beschouwd als het belangrijkste aspect van een digitale euro, door zowel burgers als professionals”, aldus het ECB-rapport. Van de respondenten noemt 43 procent privacy als prioriteit, gevolgd door veiligheid (18 procent) en gebruiksgemak (11 procent). 

Privacy is een heikel thema bij digitaal centralebankgeld, dat onlangs ook werd genoemd in een rapport over het thema van de Tweede Kamer en vorig jaar in een studie van De Nederlandsche Bank. De oude vertrouwde bankbiljetten garanderen anonimiteit, digitale betalingen doen dat doorgaans niet. Maar de ECB en andere centrale banken zijn ook gebonden aan wetgeving tegen witwassen en tegen terrorismefinanciering. En van banken en andere financiële instellingen wordt geëist dat ze hun klanten kennen. Dat staat allemaal op gespannen voet met anonimiteit, zo concludeerden de Kamerleden Mahir Alkaya (SP) en Aukje de Vries (VVD) in hun rapport: „Een volstrekt anonieme versie van digitaal centralebankgeld lijkt zowel ongewenst als onmogelijk.”

Bij grotere transacties in digitale euro’s moeten gegevens beschikbaar zijn voor financiële instellingen, zei ECB-directielid Fabio Panetta woensdag in het Europees Parlement naar aanleiding van de publieksenquête. Kleinere betalingen zouden wel anoniem kunnen plaatsvinden, zo suggereerde Panetta. De ECB en andere centrale banken overwegen een offline variant van het digitale centrale bankgeld, waarmee kleine bedragen kunnen worden betaald, bijvoorbeeld via bluetooth.

Gesteld voor de keuze tussen een offline digitale euro die de privacy beschermt en een online variant die meer mogelijkheden biedt, kiezen burgers over het algemeen voor een offline variant, professionals juist voor een combinatie van de twee, zo merkte de ECB.

Er kleven ook risico’s aan digitaal centralebankgeld. Naast het bezwaar van de privacy is er het risico van de digitale bank run. Tijdens een financiële crisis zouden mensen massaal hun geld bij de bank kunnen omwisselen tegen ECB-geld. Anders dan bij een klassieke bank run hoef je niet in de rij te staan bij de pinautomaat. Dit risico kan volgens de ECB worden ondervangen door een limiet te stellen aan de hoeveelheid digitaal centralebankgeld die elke persoon kan aanhouden – bijvoorbeeld, enkele duizenden euro’s – of door hogere rente te eisen boven bepaalde bedragen. Ongeveer de helft van de respondenten in de ECB-enquête kan zich daar wel in vinden.

De ECB wil medio dit jaar besluiten of de digitale euro er daadwerkelijk komt, waarna het nog jaren zou duren voordat de munt er is.

Alles bij de bron; NRC