‘Algoritmeregister wassen neus’. Nauwelijks zicht op ‘zwarte zoemende dozen’ van overheid.

Het algoritmeregister, dat de overheid transparanter moet maken, wordt een half jaar na de lancering nauwelijks ingevuld. En de informatie die er wel instaat, is niet erg toegankelijk.

In het register maken overheidsinstellingen, bijvoorbeeld gemeentes en ministeries, openbaar hoe ze tot (semi-)geautomatiseerde besluiten komen. Het algoritmegebruik door de overheid ligt onder een vergrootglas door de toeslagenaffaire, waarin dubbele nationaliteit werd meegewogen in een algoritme voor risicoanalyse van toeslagaanvragen.

Bij de lancering in december 2022 stonden er 109 algoritmes op de website. Die kwamen van instellingen die de informatie al eerder online hadden gezet. Een half jaar later zijn het er 123…

…juridisch adviseur en onderzoeker Mariette Lokin betwijfelt of het algoritmeregister meer transparantie oplevert. “Het is niet heel toegankelijk zoals het nu is opgezet.” Er moet een duidelijker definitie komen van welke algoritmes erin moeten staan, vindt ook onderzoeker Iris Muis van de Data School van de Universiteit Utrecht. “Zijn dat alleen de high-impact algoritmes? En wat maakt iets tot een high-impact algoritme?”

Beide onderzoekers pleiten voor bijvoorbeeld een ‘bijsluiter’ bij overheidsbrieven in plaats van het register. “Je moet uitgaan van de vraag: wat willen burgers precies weten?”, zegt Lokin. Het register is een generiek antwoord op die vraag, terwijl je specifieker zou moeten zijn.

“Bij elke brief die je van een overheidsinstantie krijgt, zou uitgelegd moeten worden met welke beslisregels zij tot die beslissing zijn gekomen en welke gegevens daarbij gebruikt zijn. Dan ben je echt open over de manier waarop je de wet toepast als overheid. Eigenlijk een algoritmeregister op maat.”

 Alles bij de bron; NOS